Σκύλος και φίμωτρο: Ασφάλεια ή προκατάληψη;

«Κοίτα! Φορά στον σκύλο του φίμωτρο! Φαντάσου πόσο άγριος είναι…».

«Είναι δυνατόν να φορά στον σκύλο του φίμωτρο; Το καημένο… Τι άκαρδος κηδεμόνας!».

Είναι μερικά από τα σχόλια που κάνουν συχνά όσοι αντικρίζουν έναν σκύλο που συνοδεύεται από τον ιδιοκτήτη/κηδεμόνα του.

Ακόμα και στην εποχή μας, που η επιστημονική συμπεριφορά και εκπαίδευση σκύλων έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο, εξακολουθούν να υπάρχουν αυτές οι προκαταλήψεις.

Η πτυχιούχος εκπαιδεύτρια σκύλων (VSA-CDT, DoggoneSafe-Bite Safety Educator) και εθελόντρια σε φιλοζωικούς οργανισμούς, Αγγέλικα Χέρρα, μας εξηγεί γιατί πρέπει να εξοικειώσουμε τον σκύλο μας με το φίμωτρο, αλλά και τους λόγους που ένας ιδιοκτήτης μπορεί, ή και πρέπει, να του το φορά.

«Η επιστήμη στον χώρο της συμπεριφοράς και εκπαίδευσης σκύλων έχει εξελιχθεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Παρόλα αυτά, η εικόνα ενός σκύλου με φίμωτρο γύρω από το στόμα του ερμηνεύεται λανθασμένα, προκαλεί αρνητικά συναισθήματα και εσφαλμένες εντυπώσεις για την ιδιοσυγκρασία του σκύλου, αλλά και του κηδεμόνα του.

Η αλήθεια είναι ότι κάποια στιγμή στη ζωή του σκύλου μας, ενδέχεται να χρειαστεί να φορέσει φίμωτρο. Είτε για λόγους υγείας (π.χ. διαχείριση πόνου, ή δυσφορίας στον κτηνίατρο), είτε για ασφάλεια, προκειμένου να αποφευχθεί, πιθανό, απρόβλεπτο δάγκωμα εξαιτίας κάποιου απρόσμενου ερεθίσματος (piece of mind του κηδεμόνα). Ή για να τον προστατεύσουμε από δηλητηριασμένη τροφή.

Προσωπικά, πάντα προτείνω στους κηδεμόνες σκύλων, εκτός από κοινωνικοποίηση και βασική εκπαίδευση, να εξοικειώνουν τον σκύλο τους με καταστάσεις και αντικείμενα – εξαρτήματα. Κι αυτό ώστε, εάν χρειαστεί μελλοντικά να φορέσουν στο σκύλο τους φίμωτρο, να μπορεί να το διαχειριστεί χωρίς φόβο, άγχος, ή αβεβαιότητα (husbandry).

Το φίμωτρο, εκτός από τον παραδοσιακό σκοπό του, να προστατεύει τους ανθρώπους από τυχόν δάγκωμα ενός σκύλου, εξυπηρετεί και την ασφάλεια του ίδιου του σκύλου. Δεν του επιτρέπει να έχει πρόσβαση σε μολυσμένη τροφή, ή σε κάτι άλλο που είναι επικίνδυνο για την υγεία του.

Επιπλέον, ένας κηδεμόνας που γνωρίζει ότι ο σκύλος του, κατά τη διάρκεια της βόλτας, είναι αντιδραστικός σε διάφορα ερεθίσματα, βάζοντάς του φίμωτρο είναι πιο ήρεμος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, και ο σκύλος να απολαμβάνει τον περίπατο πολύ περισσότερο, χωρίς άγχος.

Βασικός κανόνας πριν από την εφαρμογή του φίμωτρου είναι η έγκαιρη και σωστή εξοικείωση του σκύλου μας με το κατάλληλο φίμωτρο, δεδομένης της φυλής του (muzzle training).

Σε καμιά περίπτωση δεν χρησιμοποιούμε το φίμωτρο, εάν ο σκύλος μας δεν νιώσει πρώτα άνετα με αυτό.

Ένα κατατοπιστικό βίντεο, με το οποίο μπορεί κάποιος να ενημερωθεί πλήρως για τη σταδιακή εκπαίδευση στην εφαρμογή ενός φίμωτρου, είναι αυτό του Chirag Patel «Πώς να εκπαιδεύσεις τον σκύλο στο φίμωτρο».

Ήρθε, λοιπόν, η ώρα, να καταρριφθούν οι μύθοι γύρω από την εικόνα ενός σκύλου που φέρει φίμωτρο.

Πρώτος μύθος 
Μόνον οι σκύλοι που έχουν δαγκώσει στο παρελθόν φορούν φίμωτρο.
Βεβαίως και όχι. Ένας σκύλος μπορεί να φορά φίμωτρο για πολλούς λόγους.

Όπως, εάν αναπτύσσει αντιδραστική συμπεριφορά στο δρόμο απέναντι σε περαστικούς ή παιδιά, σε ποδηλάτες, πατίνια, ή άλλα εξωτερικά ερεθίσματα, με τα οποία δεν έχει εξοικειωθεί πλήρως.

Σκύλοι που έχουν έντονα αναπτυγμένο το αίσθημα του κυνηγού προς το θήραμά τους (high prey drive), καλό είναι να φορούν φίμωτρο για την ασφάλεια άλλων, μικρότερων ζώων.

Σκύλοι που συνηθίζουν να αρπάζουν οτιδήποτε από το έδαφος, προκειμένου να το φάνε, ή βρίσκονται σε εκπαίδευση για να σταματήσουν αυτή τη συνήθεια, μπορούν, επίσης, να φέρουν φίμωτρο για την ασφάλειά τους.

Επίσης, σκύλοι που βάσει νομοθεσίας πρέπει να φορούν φίμωτρο, χωρίς να αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιθετικής συμπεριφοράς.

Δεύτερος μύθος
Ο σκύλος μου είναι φιλικός – κοινωνικός. Για ποιο λόγο να του βάλω φίμωτρο;
Δεν ισχύει κάτι τέτοιο, λόγω του ότι το δάγκωμα είναι μία φυσιολογική συμπεριφορά για ένα σκύλο, όπως ακριβώς είναι η ομιλία και η φωνή για τον άνθρωπο, ή το κλάμα για ένα βρέφος.

Προσωπικά, πιστεύω ότι κάθε σκύλος, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του, θα αναγκαστεί να εκφράσει τα αρνητικά του συναισθήματα μέσω κάποιου δαγκώματος. Εάν δεν βρεθεί ο κατάλληλος άνθρωπος να ερμηνεύσει τα προειδοποιητικά σήματα, τότε ο σκύλος θα προβεί σε δάγκωμα, προκειμένου να διατηρήσει την απόστασή του από το ερέθισμα – απειλή που έχει να αντιμετωπίσει, ώστε να παραμείνει ασφαλής!

Ακόμη και ο πιο κοινωνικός σκύλος, όταν νιώσει πόνο ή κάποιο άλλο έντονο συναίσθημα, είναι πολύ πιθανό και φυσιολογικό να δαγκώσει.

Τρίτος μύθος
Με το φίμωτρο ο σκύλος δεν μπορεί να αναπνεύσει, ή να πιει νερό!
Λάθος. Χρησιμοποιώντας το σωστό φίμωτρο, σε σωστό μέγεθος για τον σκύλο μας, επιτρέπεται η ελεύθερη αναπνοή, η κατανάλωση νερού, αλλά και κάποιας λιχουδιάς.

Τέτοιου είδους φίμωτρα είναι αυτά που μοιάζουν με καλαθάκι. Ο σκύλος θα λατρέψει το φίμωτρό του, εάν αλείψετε λίγο φυστικοβούτυρο στην εσωτερική του πλευρά (πάντα χωρίς ζάχαρη και χωρίς γλυκαντικές ουσίες!).

Η σωστή ενημέρωση και παιδεία, μας βοηθά να μη ζούμε με προκαταλήψεις και να σεβόμαστε κηδεμόνες με σκύλους που φέρουν φίμωτρο, αλλά και να ενθαρρύνουμε τον κόσμο να εκπαιδεύει τους σκύλους του με αυτό το εξάρτημα. Κανένας δεν γνωρίζει, αν και πότε μπορεί ένας σκύλος να το χρειαστεί. Είναι υποχρέωσή μας, ως υπεύθυνοι κηδεμόνες, να έχουμε τον σκύλο μας ευτυχισμένο και ασφαλή, σε έναν κόσμο που προσπαθεί καθημερινά να γνωρίσει κάτι καινούριο».